11. De gemeente moet beoordelen of compensatie mogelijk is

De gemeente bekijkt of het plan kan plaatsvinden onder een van de drie afwijkingsmogelijkheden (die staan beschreven in artikel 6.43 van de provinciale Omgevingsverordening). Een plan kan plaatsvinden onder een van deze afwijkingsmogelijkheden  als het plan voldoet aan alle voorwaarden die gelden voor de betreffende afwijkingsmogelijkheid.

Er zijn drie afwijkingsmogelijkheden op grond waarvan een plan kan plaatsvinden:

• 1. GOB: Groot openbaar belang

  Een activiteit valt alleen onder deze afwijkingsmogelijkheid als wordt voldaan aan de voorwaarden voor de afwijkingsmogelijkheid GOB:

  1. Er is sprake van een groot openbaar belang;
  2. én er zijn geen reële alternatieven beschikbaar;
  3. én er vindt mitigatie en compensatie plaats van de negatieve effecten op het NNN.

  Ad i)  Groot openbaar belang

  Wanneer is sprake van een groot openbaar belang? Er is voor gekozen om dit begrip niet te definiëren, omdat het per geval en per locatie kan verschillen of een activiteit (project of ontwikkeling) als groot openbaar belang kan worden aangemerkt. In bijlage 10 “algemene toelichting Omgevingsverordening NH2020” van de Omgevingsverordening is omschreven in welke gevallen er sprake kan zijn van groot openbaar belang.
   

  Ad ii)  Geen reële alternatieven

  Als sprake is van een groot openbaar belang, rechtvaardigt dit niet direct dat er van deze afwijkingsmogelijkheid gebruik kan worden gemaakt. Ook dient onderbouwd te worden dat er geen reële alternatieven zijn voor de activiteit, waarbij minder of geen aantasting de WKW, het oppervlak en de samenhang van het NNN. Hulpvragen zijn:

  • Is een andere invulling van de activiteit mogelijk, die geen (significante) effecten met zich meebrengt?
  • Zijn er andere locaties mogelijk, ook buiten de regio of buiten de landsgrenzen?
  • Zijn er andere oplossingen mogelijk waarmee het doel van de activiteit te bereiken is?
  • Wat zijn de gevolgen als de activiteit helemaal niet gerealiseerd kan worden (de nuloptie).

  Ad iii)  Mitigatie en Compensatie

  Als sprake is van een activiteit van groot openbaar belang waarvoor geen reële alternatieven voorhanden zijn, dan kan het plan alleen doorgaan als de negatieve effecten op de wezenlijke kenmerken en waarden (WKW), de oppervlakte en samenhang van het NNN kunnen worden beperkt (mitigatie) en de overblijvende effecten gelijkwaardig kunnen worden gecompenseerd.
   

  • Mitigatie: Dit kan zowel door het minimaliseren van de ruimtelijke impact van de activiteit als door een betere inpassing daarvan. Voorbeelden zijn:
    • het verstorend effect van verlichting en geluid op de natuuromgeving beperken door het aanbrengen van bepaalde voorzieningen, bijvoorbeeld: het plaatsen van reptielen- en amfibieënschermen, het plaatsen van alternatieve nestelgelegenheden voor onder andere vogels en vleermuizen;
    • maatregelen die ervoor zorgen dat bepaalde delen van een gebied niet of slecht toegankelijk zijn voor mensen, zodat waardevolle delen ontzien worden, zoals bijvoorbeeld het toepassen van begroeiing of water als barrière.
  • Compensatie: Als na de mitigatie nog steeds (significante) effecten optreden, dan dienen deze effecten te worden gecompenseerd. Dit dient in een compensatieplan GOB te worden onderbouwd.

  Indien de activiteit niet aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid GOB voldoet kan het plan geen doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid. De gemeente bekijkt of het plan kan voldoen aan een van de andere afwijkingsmogelijkheden (BTWA of MWB).

  Indien de activiteit wel aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid GOB voldoet kan het plan doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid. Er moet dan worden onderbouwd dat de activiteit aan alle bovenstaande voorwaarden (i, ii en iii) van de afwijkingsmogelijkheid voldoet. Deze onderbouwing vindt plaats in het compensatieplan GOB.

• 2. MWB: Meerwaardebepaling

  Een activiteit valt alleen onder deze afwijkingsmogelijkheid als wordt voldaan aan de voorwaarden afwijkingsmogelijkheid MWB:

  1. de activiteiten die leiden tot aantasting van de wezenlijke kenmerken en waarden worden gecompenseerd;
  2. én de compensatie houdt in dat de uitvoering van het geheel van activiteiten samen leidt tot een duidelijk aantoonbare meerwaarde voor het NNN (of de bijbehorende Natuurverbindingen) voor wat betreft kwaliteit en samenhang;
  3. én de oppervlakte van het werkingsgebied Natuurnetwerk Nederland blijft tenminste gelijk;
  4. én rekening wordt gehouden met de mogelijke omstandigheid dat de locatie waarop de activiteit plaatsvindt is gelegen in een gebied van het Natuurnetwerk Nederland of natuurverbindingen dat omringd wordt door of grenst aan het werkingsgebied Bijzonder Provinciaal Landschap;
  5. én er een gebiedsvisie wordt opgesteld waarin wordt onderbouwd dat wordt voldaan aan het gestelde onder i tot en met iv van dit onderdeel.

  Ad i) ii) iii) bij het toepassen van de Meerwaardebepaling staat het NNN voorop. Het plan kan alleen plaatsvinden als het aangetaste gebied wordt gecompenseerd door maatregelen die, voor wat betreft kwaliteit en samenhang, leiden tot een duidelijk aantoonbare meerwaarde voor het NNN (inclusief de Natuurverbindingen). De oppervlakte van het NNN moet hierbij tenminste gelijk blijven. De meerwaarde behelst een verhoging van het ambitietype en mag dus niet worden gezocht in de vorm van het uitvoeren van achterstallig beheer. Bovendien dient de meerwaarde gerealiseerd te worden binnen een met de ingreep samenhangend gebied. De activiteiten die leiden tot aantasting van NNN worden dus ruim gecompenseerd. Dit dient in een compensatieplan MWB te worden onderbouwd.

  Ad iv) Houd bij het toepassen van deze afwijkingsmogelijkheid rekening met de mogelijkheid dat de locatie waarop de activiteit plaatsvindt is gelegen in gebied een dat omringd wordt door of grenst aan het werkingsgebied Bijzonder Provinciaal Landschap (zie OV2020 Bijlage 11 Toelichting per thema Beschermd landelijk gebied). Vooruitlopend op artikel 2.44, lid 5, van de Omgevingswet, waarin is bepaald dat NNN-gebieden niet kunnen worden aangewezen als Bijzonder Provinciaal Landschap, maakt het NNN geen onderdeel uit van het BPL. NNN en BPL sluiten wel naadloos op elkaar aan. Het kan dus voorkomen dat in een NNN-gebied ook kernkwaliteiten voorkomen van het aangrenzende of omliggende BPL-gebied. De bescherming van deze kernkwaliteiten dient te worden meegenomen in het plan.

  Ad v) Om te kunnen bepalen of er een duidelijk aantoonbare meerwaarde voor het NNN kan worden geleverd, wordt in alle gevallen een gebiedsvisie opgesteld waarin kansen en knelpunten voor de natuur worden belicht. In de gebiedsvisie dient uitvoerig te worden onderbouwd dat wordt voldaan aan de voorwaarden van de Meerwaardebepaling (punten i tot en met iv), en dat zowel de activiteit als de natuurontwikkeling past binnen het provinciale en gemeentelijk beleid. De situering dient ook vanuit een goede ruimtelijke ordening passend te zijn op de betreffende locatie.

  Indien de activiteit niet aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid MWB voldoet kan het plan geen doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid. De gemeente bekijkt of het plan kan voldoen aan een van de andere afwijkingsmogelijkheden (GOB of BTWA).

  Indien de activiteit wel aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid MWB voldoet kan het plan doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid. Er moet dan worden onderbouwd dat de activiteit aan alle bovenstaande voorwaarden (i t/m v) van de afwijkingsmogelijkheid voldoet. Deze onderbouwing vindt plaats in het compensatieplan MWB.

• 3. BTWA: Beperkte toevoeging aan/wijziging van een bestaande activiteit

  Een activiteit valt alleen onder deze afwijkingsmogelijkheid als wordt voldaan aan de voorwaarden afwijkingsmogelijkheid BTWA:

  1. het betreft een beperkte toevoeging of wijziging van een reeds bestaande activiteit;
  2. én de toevoeging of wijziging is nodig voor de instandhouding van de huidige activiteit én is ondergeschikt  aan de huidige activiteit;
  3. de negatieve effecten op de wezenlijke kenmerken en waarden (WKW), oppervlakte en samenhang van het NNN worden beperkt (mitigatie) en de overblijvende effecten worden gelijkwaardig gecompenseerd.

  Ad i) om gebruik te kunnen maken van de afwijkingsmogelijkheid BTWA dient het te gaan om

  • een beperkte toevoeging van een reeds bestaande activiteit,
  • of een beperkte wijziging van een reeds bestaande activiteit.

  Bovendien moet duidelijk aantoonbaar gemaakt worden dat de toevoeging of wijziging nodig is voor de instandhouding van de huidige activiteit, maar wel ondergeschikt is aan de huidige activiteit. Bijvoorbeeld: aanleg van een bushalte of fietsenstalling bij een recreatiepark.

   

  Ad ii) Als na de mitigatie nog steeds (significante) effecten optreden, dan dienen deze effecten te worden gecompenseerd. Hierbij dienen de WKW, oppervlak en samenhang van het NNN gelijkwaardig worden gecompenseerd. Dit dient in een compensatieplan BTWA te worden onderbouwd.

  Indien de activiteit niet aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid BTWA voldoet kan het plan geen doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid. De gemeente bekijkt of het plan kan voldoen aan een van de andere afwijkingsmogelijkheden (GOB of MWB).

  Indien de activiteit wel aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid BTWA voldoet kan het plan doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid. Er moet dan wel worden onderbouwd dat de activiteit aan alle bovenstaande voorwaarden (i, ii en iii) van de afwijkingsmogelijkheid voldoet. Deze onderbouwing vindt plaats in het compensatieplan BTWA.

Er is geen sprake van volgordelijkheid, de afwijkingsmogelijkheden zijn “los van elkaar“ mogelijk. Het is mogelijk dat een plan voldoet aan de voorwaarden van meerdere afwijkingsmogelijkheden. De gemeente maakt de afweging welke afwijkingsmogelijkheid het meest passend is bij het betreffende plan. Het is ook mogelijk dat de activiteit niet voldoet aan de voorwaarden van afwijkingsmogelijkheid 1, 2 of 3. In dat geval kan de activiteit niet plaatsvinden.