Logo Provincie Noord-Holland
Home > Start de wegwijzer > 3. Natuurcompensatieplan
1: Oriëntatie 2: Ecologisch onderzoek 3: Natuurcompensatieplan

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4: Beoordeling

Fase 3: Natuurcompensatieplan

Blijkt uit het ecologisch onderzoek dat de ontwikkeling leidt tot aantasting van het NNN? Dan kan de activiteit niet zomaar doorgaan voor wat betreft de regels van het NNN.

11. Gemeente beoordeelt of compensatie mogelijk is

De gemeente onderzoekt of de ontwikkeling kan plaatsvinden in het NNN. Het plan dient dan te voldoen aan één van de drie afwijkingsmogelijkheden (a, b of c) in artikel 6.54 van de provinciale omgevingsverordening NH2022. Ontwikkelingen kunnen alléén doorgang vinden als ze voldoen aan alle voorwaarden die gelden voor de gekozen afwijkingsmogelijkheid. Dit zijn de drie afwijkingsmogelijkheden op grond waarvan een plan kan plaatsvinden:

  • 1. GOB: Groot openbaar belang (artikel 6.54 lid 1 onder a)

    Een activiteit valt alleen onder deze afwijkingsmogelijkheid als wordt voldaan aan de voorwaarden voor de afwijkingsmogelijkheid GOB:

    1. Er is sprake van een groot openbaar belang;
    2. én er zijn geen reële alternatieven beschikbaar;
    3. én er vindt mitigatie en compensatie plaats van de negatieve effecten op het NNN.
    Ad i)  Groot openbaar belang

    Wanneer is sprake van groot openbaar belang? Er is voor gekozen om dit begrip niet te definiëren. Het verschilt namelijk per geval en per locatie of een project of ontwikkeling als groot openbaar belang kan worden aangemerkt. In de Toelichting van de Omgevingsverordening NH2022 is omschreven in welke gevallen sprake kan zijn van groot openbaar belang.
     

    Ad ii)  Geen reële alternatieven

    Als sprake is van groot openbaar belang, betekent dit niet meteen dat er van deze afwijkingsmogelijkheid gebruik kan worden gemaakt. Er moet ook onderbouwd worden dat er geen reële alternatieven zijn voor de activiteit die minder of geen aantasting van de WKW, het oppervlak en de samenhang van het NNN veroorzaken. Hulpvragen hierbij zijn:

    • Is er een andere manier waarop de activiteit ingevuld kan worden, die géén nadelige effecten heeft voor het NNN?
    • Zijn er andere locaties mogelijk, ook buiten de regio of buiten de landsgrenzen?
    • Zijn er andere oplossingen waarmee het doel van de activiteit bereikt kan worden?
    • Wat zijn de gevolgen als de activiteit helemaal niet gerealiseerd kan worden (de nuloptie)?
    Ad iii)  Mitigatie en Compensatie

    Is er sprake van een activiteit van groot openbaar belang en zijn er geen reële alternatieven voorhanden? Dan kan het plan alleen doorgaan als de nadelige effecten op de wezenlijke kenmerken en waarden (WKW), de oppervlakte en samenhang van het NNN worden beperkt (mitigatie) en de overblijvende effecten gelijkwaardig worden gecompenseerd.
     

    Mitigatie

    Het doel van mitigatie is om de schade aan de natuur tot een minimum te beperken, zowel in de aanleg- als gebruiksfase. Dat kan bijvoorbeeld door het minimaliseren van de ruimtelijke impact van de activiteit en een betere inpassing daarvan. Voorbeelden zijn:

    • Het beperken van de negatieve effecten op de natuur door bijv. bouwmaterieel tijdens het aanleggen van de ontwikkeling.
    • Het beperken van verstoring door licht en geluid door het aanbrengen van speciale voorzieningen, bijvoorbeeld het plaatsen van reptielen- en amfibieënschermen, het plaatsen van alternatieve nestgelegenheden voor vogels en vleermuizen en het plaatsen van vleermuisvriendelijke verlichting.
    • Maatregelen die ervoor zorgen dat bepaalde delen van het gebied niet of slecht toegankelijk zijn voor mensen en/of honden, zodat waardevolle delen ontzien worden. Bijvoorbeeld het toepassen van begroeiing of water als barrière.
    Compensatie

    Als na mitigatie nog steeds nadelige effecten op het NNN optreden, moeten deze gelijkwaardig worden gecompenseerd.

    Als de activiteit niet aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid GOB voldoet, kan het plan géén doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid. Voldoet de activiteit wel aan alle voorwaarden (i, ii en iii) van de afwijkingsmogelijkheid GOB? Dan dient in een compensatieplan GOB onderbouwd te worden dat de activiteit aan alle bovenstaande voorwaarden (i, ii en iii) voldoet (zie Stap 12 voor het compensatieplan GOB).

  • 2. MWB: Meerwaardebepaling (artikel 6.54 lid 1 onder b en artikel 6.54 lid 2)

    Een activiteit valt alleen onder deze afwijkingsmogelijkheid als wordt voldaan aan de voorwaarden i t/m v van de afwijkingsmogelijkheid MWB. Dit is het geval als:

    1. de activiteiten die leiden tot aantasting van de wezenlijke kenmerken en waarden worden gecompenseerd;
    2. én de compensatie inhoudt dat de uitvoering van het geheel van activiteiten gezamenlijk binnen 10 jaar leidt tot een duidelijk aantoonbare meerwaarde voor de werkingsgebieden natuurnetwerk Nederland of natuurverbindingen voor wat betreft kwaliteit en samenhang;
    3. én de oppervlakte van het werkingsgebied natuurnetwerk Nederland tenminste gelijk blijft;
    4. én rekening wordt gehouden met de omstandigheid dat de locatie waarop de activiteit plaatsvindt mogelijk gelegen is in een gebied van het Natuurnetwerk Nederland of natuurverbindingen dat omringd wordt door of grenst aan Beschermd landschap;
    5. én er een gebiedsvisie wordt opgesteld waarin wordt onderbouwd dat wordt voldaan aan het gestelde onder i tot en met iv van dit onderdeel.
    Ad i) ii) iii) Het NNN staat voorop bij het toepassen van de Meerwaardebepaling

    Dat betekent dat een activiteit alleen kan plaatsvinden als het aangetaste gebied wordt gecompenseerd met een duidelijk aantoonbare meerwaarde. Aantoonbare meerwaarde houdt in dat de ecologische waarde van het NNN na de ontwikkeling merkbaar toeneemt en een blijvende verrijking van het NNN betekent voor de kwaliteit en samenhang hiervan. Bij aantasting dient niet alleen de huidige, actuele waarde van het NNN te worden beschouwd, maar ook de potentiële waarde. Bovendien moet de oppervlakte van het NNN tenminste gelijk blijven.

    Bij het beschouwen van de aantasting kan niet worden uitgegaan van lage natuurwaarden die het gevolg zijn van achterstallig beheer of (oneigenlijk) gebruik. Ook moet de meerwaarde gerealiseerd worden binnen een met de ingreep samenhangend gebied. Kortom, de activiteiten die leiden tot aantasting van NNN worden ruim gecompenseerd.

    Ad iv) Houd rekening met omringend Beschermd landschap

    Controleer of de planlocatie in een gebied ligt dat omringd wordt of grenst aan het werkingsgebied Beschermd landschap (zie Subparagraaf 6.2.5.2 Beschermd landschap van de Omgevingsverordening NH2022). NNN en Beschermd landschap sluiten vaak naadloos op elkaar aan. Het komt geregeld voor dat een NNN-gebied ook kernkwaliteiten bezit van het aangrenzende of omliggende Beschermd landschap. Deze kernkwaliteiten mogen niet aangetast worden door de activiteit. Ook moet de bescherming van de kernkwaliteiten meegenomen worden in het plan. Let op: na ontgrenzing van een NNN-gebied valt het gebied vaak onder het beschermingsregime Beschermd landschap.

    Ad v) Gebiedsvisie opstellen

    De gebiedsvisie is het plan waarin helder en uitvoerig wordt onderbouwd dat de ontwikkeling voldoet aan de voorwaarden onder punten i t/m iv van de Meerwaardebepaling. Zowel de beoogde activiteit in het NNN als de natuurinrichting en het beheer van het compensatiegebied moeten passen en geborgd worden binnen het provinciale en gemeentelijke beleid. De situering dient ook vanuit een goede ruimtelijke ordening passend te zijn op de betreffende locaties.

    Als de activiteit niet aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid MWB voldoet, kan het plan géén doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid.

    Voldoet de activiteit wel aan alle voorwaarden (i t/m v) van de afwijkingsmogelijkheid MWB? Werk dit dan verder uit in het compensatieplan MWB (zie Stap 12).

  • 3. BTWA: Beperkte toevoeging aan/wijziging van een bestaande activiteit (artikel 6.54 lid 1 onder c)

    Een activiteit valt alleen onder deze afwijkingsmogelijkheid als wordt voldaan aan de voorwaarden afwijkingsmogelijkheid BTWA:

    1. het betreft een beperkte toevoeging of wijziging van een reeds bestaande activiteit;
    2. én de toevoeging of wijziging is nodig voor de instandhouding van de huidige activiteit én is ondergeschikt aan de huidige activiteit;
    3. de negatieve effecten op de wezenlijke kenmerken en waarden (WKW), oppervlakte en samenhang van het NNN worden beperkt (mitigatie) en de overblijvende effecten worden gelijkwaardig gecompenseerd.
    Ad i) ii) Toevoeging of wijziging is beperkt, noodzakelijk en ondergeschikt

    De initiatiefnemer dient aan te tonen dat het om een beperkte toevoeging of wijziging van een bestaande activiteit gaat. Bovendien is deze toevoeging of wijziging noodzakelijk voor de instandhouding van de huidige activiteit, maar ook ondergeschikt aan de huidige activiteit. Bijvoorbeeld: de aanleg van een bushalte of fietsenstalling bij een recreatiepark.

    Ad iii) Mitigatie en compensatie

    Er wordt ook onderbouwd hoe de nadelige effecten op de wezenlijke kenmerken en waarden (WKW), de oppervlakte en samenhang van het NNN tot een minimum teruggebracht worden (mitigatie). De overblijvende nadelige effecten worden gelijkwaardig gecompenseerd.

    Als de activiteit niet aan de voorwaarden i t/m iii van de afwijkingsmogelijkheid BTWA voldoet kan het plan géén doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid.

    Voldoet de activiteit wel aan de voorwaarden i t/m iii van de afwijkingsmogelijkheid BTWA, dan kan het plan doorgang vinden onder deze afwijkingsmogelijkheid. Onderbouw dit in het compensatieplan BTWA (zie Stap 12).


Nee, de activiteit voldoet niet aan de voorwaarden van een van de afwijkingsmogelijkheden

Als de activiteit niet voldoet aan de voorwaarden van een van de drie afwijkingsmogelijkheden (GOB, MWB of BTWA; zie artikel 6.54 van de Omgevingsverordening NH2022), kan deze niet doorgaan. De initiatiefnemer beoordeelt zelf of de ontwikkeling zodanig aangepast kan worden, dat deze wel aan de NNN-regels kan voldoen (bijvoorbeeld een locatie- of planwijziging). Doorloop het stappenplan opnieuw en begin weer bij Fase 1: Oriëntatie.

U bent aan het einde gekomen van de Wegwijzer.

Ja, de activiteit voldoet aan de voorwaarden van een van de afwijkingsmogelijkheden

Als de activiteit wel voldoet aan de voorwaarden van afwijkingsmogelijkheid GOB, MWB of BTWA (zie artikel 6.54 van de Omgevingsverordening NH2022), kan deze doorgang vinden. De gemeente bepaalt onder welke afwijkingsmogelijkheid de activiteit plaatsvindt. De initiatiefnemer stelt in overleg met de gemeente een compensatieplan op waarin wordt onderbouwd dat de ontwikkeling voldoet aan alle voorwaarden.

12. Initiatiefnemer stelt compensatie­plan (GOB, MWB of BTWA) op in overleg met gemeente

Het compensatieplan sluit aan op het eerder uitgevoerde ecologisch onderzoek (zie Fase 2: Ecologisch onderzoek). In het ecologisch onderzoek is onderbouwd in welke mate de ontwikkeling het NNN aantast in oppervlakte, samenhang en kwaliteit (de wezenlijke kenmerken en waarden). In het compensatieplan wordt aangetoond hoe deze aantasting wordt gemitigeerd en gecompenseerd. De wijze van compensatie, al dan niet met aantoonbare meerwaarde, is afhankelijk van de gekozen afwijkingsmogelijkheid (GOB, MWB of BTWA) en de bijbehorende voorwaarden (artikel 6.54 van de Omgevingsverordening NH2022). Lees de regels voor het NNN en de inhoud van het compensatieplan goed door in de Omgevingsverordening NH2022. Zie hiervoor:

  • Artikel 6.51 t/m 6.54
  • Bijlage 11 Regels Gedeputeerde Staten, artikel 3.2 t/m 3.7
  • Toelichting Paragraaf 6.2.5 Beschermd landelijk gebied, Subparagraaf 6.2.5.1 Natuurnetwerk Nederland en natuurverbindingen

Houd ook rekening met mogelijke aantasting en compensatie van Beschermd landschap.

Hieronder staat per afwijkingsmogelijkheid (GOB, MWB en BTWA) aangegeven wat minimaal in het compensatieplan opgenomen dient te worden:

  • 1. Compensatieplan GOB

    Een compensatieplan GOB bevat tenminste:

    1. Duidelijk kaartmateriaal. Schaalniveau niet groter dan 1:10.000; GIS en/of Google Maps.
      • Overzichtskaart van de planlocatie
      • Kaarten van huidige en nieuwe situatie in relatie tot het NNN-gebied en/of NNN-verbinding
      • Overzichtskaart van de compensatielocatie
      • Kaarten van de huidige en nieuwe situatie in relatie tot het NNN-gebied en/of NNN-verbinding
    2. Beschrijving van de aantasting van de oppervlakte, samenhang en WKW van het NNN (zie Fase 2: Ecologisch onderzoek).
       
    3. Uitgebreide onderbouwing dat wordt voldaan aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid Groot openbaar belang, artikel 6.54 lid 1 onder a van de Omgevingsverordening NH2022.
       
    4. Uitgebreide onderbouwing dat de nadelige effecten op de natuur tot een minimum beperkt worden (mitigatie) en dat er voldoende compensatie plaatsvindt. Zie voor meer informatie ook Bijlage 11 Regels Gedeputeerde Staten, afdeling 3 Natuur- en landschapscompensatie en de Toelichting, Paragraaf 6.2.5 Beschermd landelijk gebied, Subparagraaf 6.2.5.1 Natuurnetwerk en natuurverbindingen van de provinciale Omgevingsverordening NH2022. Voeg bij fysieke compensatie in ieder geval toe:
      1. Concrete beschrijving fysieke maatregelen en/of mitigerende maatregelen;
      2. Ecologische onderbouwing en doelmatigheid van de fysieke natuurcompensatie en mitigerende maatregelen;
      3. Onderbouwing hoe met de compensatie de kwaliteit (inclusief potenties), de samenhang en het oppervlak van het NNN worden geborgd en/of versterkt. Hoe verhoudt de nieuw te realiseren natuur zich tot het aangetaste gebied? Worden er verbindingszones hersteld/geborgd/verbeterd?
    5. Inrichting en beheer na inrichting
      Hieronder valt de inrichting van het nieuwe NNN of natuurverbinding en het daarop volgende ontwikkelingsbeheer gedurende 5 jaar (10 jaar bij bos) dat doelmatig is voor de beoogde beheertypen. Het plan bevat:
      • Inrichtingskaart met beoogde beheertypen en indexnummers (zie bij12.nl);
      • Borging afspraken met beheerder;
      • Beschrijving van de inrichtingsmaatregelen;
      • Beschrijving van de jaarlijkse beheermaatregelen en voorwaarden waaraan beheerder moet voldoen;
      • Tijdschema voor de realisatie van de compensatie (de inrichting moet uiterlijk binnen 2 jaar na de activiteit gerealiseerd zijn, aansluitend start het beheer);
      • Toetsmomenten voor Gedeputeerde Staten voor de beoordeling van de voortgang gedurende het ontwikkelingsbeheer.
      Financiële compensatie (alleen mogelijk bij GOB of ontwikkelingen kleiner dan 0,5 ha)

      Blijkt na bovenstaand onderzoek dat het echt niet mogelijk is om de aantasting van het NNN fysiek te compenseren? In dat geval kan samen met de provincie besloten worden om financieel te compenseren. Financiële compensatie is maatwerk en wordt in overleg opgesteld. Zie voor meer informatie over financiële compensatie Artikel 3.2 Compensatie algemeen en Artikel 3.7 Financiële compensatie van de van de Omgevingsverordening NH2022.

      In het financiële compensatieplan wordt opgenomen:

      • Onderbouwing waarom fysieke compensatie niet haalbaar is gebleken.
      • Het aanwijzen en bestemmen van de natuurontwikkelingslocatie in het ruimtelijk plan: onderbouwing dat op eenzelfde oppervlak als verloren gaat door de activiteit, dat nog niet is aangewezen als Natuurnetwerk Nederland, de ontwikkeling van natuur planologisch mogelijk wordt gemaakt. Indien dat niet mogelijk is in het ruimtelijk plan dat de activiteit mogelijk maakt, blijkt uit de toelichting van dat ruimtelijk plan hoe en wanneer dat dan wel planologisch wordt geregeld en dat het bevoegd gezag daaraan medewerking zal verlenen.
      • De berekening van de financiële compensatie.

  • 2. Compensatieplan MWB

    Een compensatieplan Meerwaardebepaling (MWB) bevat tenminste:

    1. Duidelijk kaartmateriaal. Schaalniveau niet groter dan 1:10.000; GIS en/of Google Maps.
      • Overzichtskaart van de planlocatie
      • Kaarten van huidige en nieuwe situatie in relatie tot het NNN-gebied en/of NNN-verbinding
      • Overzichtskaart van de compensatielocatie
      • Kaarten van de huidige en nieuwe situatie in relatie tot het NNN-gebied en/of NNN-verbinding
    2. Beschrijving van de aantasting van de oppervlakte, samenhang en WKW van het NNN (zie Fase 2: Ecologisch onderzoek).
       
    3. Uitgebreide onderbouwing dat wordt voldaan aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid meerwaardebepaling, artikel 6.54 lid 1 onder b en lid 2 van de Omgevingsverordening NH2022.
       
    4. Uitgebreide onderbouwing dat de nadelige effecten op de natuur tot een minimum beperkt worden (mitigatie) en dat er voldoende compensatie plaatsvindt. Zie voor meer informatie ook Bijlage 11 Regels Gedeputeerde Staten, afdeling 3 Natuur- en landschapscompensatie en de Toelichting, Paragraaf 6.2.5 Beschermd landelijk gebied, Subparagraaf 6.2.5.1 Natuurnetwerk en natuurverbindingen van de provinciale omgevingsverordening NH2022.

      Let op: bij de meerwaardebepaling moet er een duidelijk aantoonbare meerwaarde worden geleverd voor het NNN of de natuurverbinding. Aantoonbare meerwaarde houdt in dat de ecologische waarde van het NNN na ontwikkeling merkbaar toeneemt en een blijvende verrijking van het NNN betekent voor de kwaliteit en samenhang hiervan.

      Voeg in ieder geval toe:

      1. Concrete beschrijving fysieke maatregelen en/of mitigerende maatregelen;
      2. Ecologische onderbouwing en doelmatigheid van de fysieke natuurcompensatie en mitigerende maatregelen;
      3. Onderbouwing hoe met de compensatie de kwaliteit (inclusief potenties), de samenhang en het oppervlak van het NNN worden geborgd én aantoonbaar versterkt. Hoe verhoudt de nieuw te realiseren natuur zich tot het aangetaste gebied? Worden er verbindingszones hersteld/geborgd/verbeterd?
    5. Inrichting en beheer na inrichting
      Hieronder valt de inrichting van het nieuwe NNN of natuurverbinding en het daarop volgende ontwikkelingsbeheer gedurende 5 jaar (10 jaar bij bos) dat doelmatig is voor de beoogde beheertypen. Het plan bevat:
      • Inrichtingskaart met beoogde beheertypen en indexnummers (zie bij12.nl);
      • Borging afspraken met beheerder;
      • Beschrijving van de inrichtingsmaatregelen;
      • Beschrijving van de jaarlijkse beheermaatregelen en voorwaarden waaraan beheerder moet voldoen;
      • Tijdschema voor de realisatie van de compensatie (de inrichting moet uiterlijk binnen 2 jaar na de activiteit gerealiseerd zijn, aansluitend start het beheer);
      • Toetsmomenten voor Gedeputeerde Staten voor de beoordeling van de voortgang gedurende het ontwikkelingsbeheer.

  • 3. Compensatieplan BTWA

    Een compensatieplan BTWA bevat tenminste:

    1. Duidelijk kaartmateriaal. Schaalniveau niet groter dan 1:10.000; GIS en/of Google Maps.
      • Overzichtskaart van de planlocatie
      • Kaarten van huidige en nieuwe situatie in relatie tot het NNN-gebied en/of NNN-verbinding
      • Overzichtskaart van de compensatielocatie
      • Kaarten van de huidige en nieuwe situatie in relatie tot het NNN-gebied en/of NNN-verbinding
    2. Beschrijving van de aantasting van de oppervlakte, samenhang en WKW van het NNN (zie Fase 2: Ecologisch onderzoek).
       
    3. Uitgebreide onderbouwing dat wordt voldaan aan de voorwaarden van de afwijkingsmogelijkheid meerwaardebepaling, artikel 6.54 lid 1 onder c van de Omgevingsverordening NH2022.
       
    4. Uitgebreide onderbouwing dat er voldoende compensatie en mitigatie heeft plaatsgevonden
      • Concrete beschrijving fysieke maatregelen en/of mitigerende maatregelen;
      • Ecologische onderbouwing en doelmatigheid van de fysieke natuurcompensatie en mitigerende maatregelen;
      • Onderbouwing hoe met de compensatie de kwaliteit (inclusief potenties), de samenhang en het oppervlak van het NNN worden geborgd en/of versterkt. Hoe verhoudt de nieuw te realiseren natuur zich tot het aangetaste gebied? Worden er verbindingszones hersteld/geborgd/verbeterd?
    5. Inrichting en beheer na inrichting
      Hieronder valt de inrichting van het nieuwe NNN of natuurverbinding en het daarop volgende ontwikkelingsbeheer gedurende 5 jaar (10 jaar bij bos) dat doelmatig is voor de beoogde beheertypen. Het plan bevat:
      • Inrichtingskaart met beoogde beheertypen en indexnummers (zie bij12.nl);
      • Borging afspraken met beheerder;
      • Beschrijving van de inrichtingsmaatregelen;
      • Beschrijving van de jaarlijkse beheermaatregelen en voorwaarden waaraan beheerder moet voldoen;
      • Tijdschema voor de realisatie van de compensatie (de inrichting moet uiterlijk binnen 2 jaar na de activiteit gerealiseerd zijn, aansluitend start het beheer);
      • Toetsmomenten voor Gedeputeerde Staten voor de beoordeling van de voortgang gedurende het ontwikkelingsbeheer.

13. Gemeente dient ecologisch onderzoek en compensatieplan in bij de provincie

De gemeente dient de nieuwe ruimtelijke ontwikkeling, eventueel als onderdeel van het concept ruimtelijk plan, in bij het loket ruimtelijke plannen. Voor het NNN moet de aanvraag volledig zijn, anders wordt deze niet in behandeling genomen. Dat betekent dat het plan voldoet aan de voorwaarden die in deze Wegwijzer toegelicht zijn. De aanvraag bevat daarmee:

  • NNN-toets: effectenbeoordeling; de mate van ecologische aantasting NNN in oppervlakte, samenhang en kwaliteit op de planlocatie (zie Fase 2: Ecologisch onderzoek).
  • Compensatieplan met mitigerende maatregelen en de voorgestelde compensatie, inclusief inrichting en beheer.

De aanvraag wordt in behandeling genomen door de afdeling Ruimtelijke Ordening en op volgorde van binnenkomst beoordeeld door de provincie. Houd rekening met een doorlooptijd van tenminste 4-8 weken.